उन्हाळा म्हटले की वाळवणाचे अनेक पदार्थ तांदुळ, गहू, ज्वारी, नाचणी अशा घान्यापासून केले जातात. पापड, कुरडया,सांडगे इत्यादी. अशापैकीच एक "फुलाचे सांडगे " हा एक पारंपरिक व तांदुळापासून बनणारा उन्हाळी वाळवणाचा एक सोपा प्रकार आहे. कसा करायचा साहित्य व कृती-👇

साहित्य :-
* तांदुळाची पीठी (3 दिवस तांदुळ भिजत घालून केलेली)  २ वाट्या
* पाणी 2+ 2 वाट्या
* मीठ चवीनुसार ( अंदाजे १ टीस्पून)
* जीरे १ टीस्पून

कृती :-
प्रथम तांदुळाची पीठी २ वाट्या पाणी घालून भजीच्या पीठाप्रमाणे कालवून घ्यावी.

नंतर २ वाट्या पाणी गँसवर गरम करण्यास ठेवावे. पाण्यात मीठ व जीरे घालावेत.

आता पाणी उकळायला लागले की, एका हाताने पीठाची धार गरम पाण्यात धरावी व  दुसर्या हाताने रवीचा दांडा पाण्यात फिरवत रहावे की जेणेकरून गुठळी होऊ नये.

पीठ लगेच दोन मिनीटांत घट्ट होईल. गँस बंद करावा. झाकणी ठेऊ नये. ही उक्कड कच्चीच राहीली पाहीजे.

आता पीठ गरम-गरम असतानाच लहान थाळीत पीठ घ्यावे व मोदकाच्या आकाराचे लिंबाएवढे गोळे वर टोक काढून, हातानेच तेल लावलेल्या ताटात घालावेत. उन्हात २ -३ दिवस वाळवावेत.

वाळल्यानंतर हवाबंद डब्यात भरून ठेवावे.केव्हाही वाटेल तेव्हा तळून खावेत. सांडगे उन्हात ठेवले की, उकड कच्ची असल्याने तडकतात व तळले की फुलासारखा आकार येतो म्हणून "फुलाचे सांडगे "!

अतिशय कुरकुरीत व खमंग असे "फुलाचे सांडगे" चविला छान लागतात. चहासोबत किवा जेवणात घेतले तरी चालतात.

टिप्स -
* पीठ शिजताना आवडीनुसार हिरवी मिरची पेस्ट किंवा लालमिर्ची पावडर, ओवा अथवा कांदा बारीक चिरून घातला तरी चालते.

आपल्या प्रतिसादाने नविन गोष्टी करण्यास प्रेरणा मिळते. आपल्या मौल्यवान सूचना व अभिप्राय, आम्हाला ज़रूर द्या.

"बटाटा-शाबूदाणा पापड " उन्हाळी वाळवणाचा पदार्थ आहे. उपवासा दिवशी किंवा इतरही वेळीही चहासोबत तळून खायला खुसखूषीत लागतात. परंतु त्याआधी करून, उन्हात वाळवून डब्यात ठेवल्यातरी पाहीजेत ना.. . कसे करायचे साहित्य व कृती-👇

साहित्य :-
* १ वाटी साबुदाणा
* बटाटे मध्यम आकाराचे ४-५ (शक्यतो चिकट नसणारे जुने बटाटे)
* ४-५ हिरव्या मिरच्या भरड वाटून 
* प्रत्येकी १ टीस्पून - जिरे, जिरे पूड
* चवीप्रमाणे मीठ
* पाणी २ वाट्या

कृती :-
प्रथम शाबूदाणा रात्रीच धुवून वर अर्धा इंच पाणी ठेवून भिजवावा. बटाटे उकडून ठेवावेत.

सकाळी बटाटे सोलून किसून घ्यावेत. शाबूदाणा हाताने मोकळा करावा.

नंतर गँसवर २ वाट्या पाणी गरम करण्यास ठेवावे. त्यामधे मीठ, मिरचीची भरङ, जीरे व जीरपूड घालावी. 

आता भिजलेला शाबूदाणा त्यामधे घालावा व शिजू द्यावा. सतत हलवत रहावे. शिजत आल्यावर किसलेला बटाटा घालून ५ मिनिट रटरटू द्यावा. गँस बंद करावा.

नंतर पळीने आपल्या आवडीच्या आकाराचे पापड प्लास्टिक कागदावर उन्हातच घालावेत.  दोन ते तीन दिवस उन्हात कडक वाळवावेत.

वाळलेले पापड घट्ट झाकणाच्या डब्यात भरून ठेवावे.केव्हाही काढून तळून खावेत.

टिप:- उकडलेल्या बटाच्याऐवजी कच्चा बटाटा किसून घातला तरी चालतो. बटाटा रात्रीच किसून, धुवून  तुरटीच्या पाण्यात घालून ठेवावे. सकाळी पाणी निथळून काढावे.

आपल्या प्रतिसादाने नविन गोष्टी करण्यास प्रेरणा मिळते. आपल्या मौल्यवान सूचना व अभिप्राय, आम्हाला ज़रूर द्या.

उन्हाळ्याच्या दिवसात वाळवणाचे साठवणी पदार्थ बरेच केले जातात. उपवासाचे,  बिन उपवासाचे कुरडई, विविध प्रकारचे सांङगे ,पापड इत्यादी...की,जेणेकरून येणार्या पावसाळ्याची बेगमी झाली.एखादे दिवशी भाजी नसेल तरी तोंडीलावण्याची उणीव भासू नये. तसेच उपवासाचे काही पापड्या, चिवडा असेल तर फराळाला सोयीचे होते. आणि ते सर्व राहूदे,  तळलेले चटपटीत पदार्थ चहासोबत खायला कोणाला नाही आवडत?  सर्वानाच आवडतात. तर उन भरपूर आहे. "तांदुळाचे कुरकुरे" करून वाळवून ठेवा. कसे करायचे साहित्य व कृती-👇

साहित्य :-
* तांदुळाची पीठी मोठ्या २ वाट्या (3 दिवस तांदुळ भिजत घालून केलेली)
* पाणी २.५ + २ वाट्या
* मीठ चविनूसार (सपाट १ टीस्पून)
* ओवा, जीरे प्रत्येकी १/२ टीस्पून
* मिरची पावडर किंवा हिरवी मिरची वाटून प्रमाण आवडीनुसार (ऐच्छिक)

कृती :-
प्रथम तांदुळाची पीठी २. ५ वाट्या पाणी घालून सरसरीत भिजवून घ्यावी. पंधरा मिनिट झाकून ठेवावी.

नंतर गँसवर २ वाट्या पाणी गरम करण्यास ठेवावे व पाण्यात तिखट,मीठ, जीरे, ओवा घालावे. पाण्याला उकळी आली की, आधी भिजवून तयार केलेल्या पीठाची धार हळू एकसारखी  त्या पाण्यात सोडावी व उलथन्याच्या टोकाने एकसारखे ढवळत रहावे. जेणेकरून गुठळी होणार नाही. पांच मिनिट झाकून वाफ आणावी. नंतर गँस बंद करून तसेच झाकून १५ मिनिट राहू द्यावे.

पंधरा मिनिटानंतर तयार पीठ घोटावे व चकली पात्रात घालून त्याच्या लांब लांब सरळ रेषा ताटात किंवा कापडावर घालाव्यात. चकली पात्राला चकली ऐवजी गाठीयाची चकती बसवावी.

उन्हात ३-४ दिवस चांगले कडकडीत वाळू द्या. नंतर हवाबंद डब्यात ठेवून द्यावे. खावे वाटेल तेव्हा तेलात तळावे व आवडत असल्यास वरून चाटमसाला, लाल मिरचीपूड शिंपडावे व खावे.

आपल्या प्रतिसादाने नविन गोष्टी करण्यास प्रेरणा मिळते. आपल्या मौल्यवान सूचना व अभिप्राय, आम्हाला ज़रूर द्या.

बरेचवेळा घरात केळी आणली जातात. परंतु ती घट्ट व पांढराशुभ्र असेपर्यंत म्हणजे पहिले एखाद-दोन दिवस खातात सर्वजण, व नंतर ती मऊ, काळी झाली की कोणी हात लावायला तयार होत नाही. मग त्याची शिकरण कर.. सुधारस कर असे करावे लागते. नाहीतर वाया जातात. तसेच आपण कुठे बाहेर देवाला गेलो किंवा आणखी कांही इतर कारणानी घरात ओले खोबरे (नारळ)  जमा होते. अशावेळी असे केळ व खोबरं घालून त्याचे छोटे-छोटे लाडू करून ठेवावेत. ४ -८ दिवस सहज टिकतात व मुलांना किंवा कोणी धरी आल्यावर खायला देण्यास सोयीचे होते. कसे केले साहित्य व कृती-👇

साहित्य :-
* ओलं खवलेलं खोबरं  ४ वाट्या
* पिकलेली मऊ लहान केळी ४
* साखर ४ वाट्या
* मिल्क पावडर २ टेस्पून
* डेसिकेटेड कोकोनट अर्धाी वाटी
* वेलचीपूङ
* काजू ऐच्छिक

कृती :-
प्रथम एका जाड बुडाच्या कढईमधे ओलं खोबरं व साखर एकत्र  करून गँसवर ठेवावे.

नंतर साखर विरघळून मिश्रण चटचटायला लागले केळी मँश करून घालावी. सतत हलवत रहावे. तळाला लागू देऊ नये.

आता साधारण दहा मिनिटानी मिश्रण घट्ट व्हायला लागले की वेलचीपूड, मिल्कपावङर व काजू बारीक तुकडे करून घालावे. मिश्रण व्यवस्थित घोटावे.

आता मिश्रण बाजूने कोरडे व्हायला लागेल व गोळा कढईपासून सुटा व्हायला लागेल. लगेच गँस बंद करावा.

नंतर मिश्रण किंचित कोमट होऊ द्यावे व पटापट् लहान -लहान गोळे बनवावेत व डेसिकेटेड कोकोनट मधे घोळवावेत.

थंड झाले की खायला द्यावेत. या लाडूला खुप मस्त केळाचा स्वाद येतो.

आपल्या प्रतिसादाने नविन गोष्टी करण्यास प्रेरणा मिळते. आपल्या मौल्यवान सूचना व अभिप्राय, आम्हाला ज़रूर द्या.

केव्हाही फळे सालीसह दातानी चावून खाणे आरोग्याच्या दृष्टीने चांगले असते. परंतु काही वेळा आबाल, वृध्द लोकांना ते शक्य नसते. किंवा काही वेळा सिझनला मुबलक प्रमाणात व स्वस्त फळे येतात. तेव्हा असे प्रकार मी करते. तर कसे करायचे साहित्य व कृती-👇

साहित्य :-
* काळी द्राक्षाचे २ मोठ्या वाट्या
* साखर पाव वाटी
* लिंबू १
* पाणी १ग्लास

कृती :-

प्रथम द्राक्षे स्वच्छ धुवून १ ग्लास पाणी घालून शिजवून मऊ करून घ्यावीत.

थंड झाल्यावर मँशरने मँश करावे व रस गाळणीने गाळून घ्यावा.

गळालेला रस, साखर घालून गँसवर साखर विरघळेपर्यंत उकळावा. उकळत असताना एका लिंबाचा रस त्यामधे पिळावा.

आता रस थंड होऊ द्या. थंड झाल्यावर बाटलीमधे भरून फ्रिजमधे ठेवावा.

प्यायला देताना एक भाग द्राक्षाचा रस व तीन भाग पाणी व आवडीनुसार बर्फ घालावा.

आपल्या प्रतिसादाने नविन गोष्टी करण्यास प्रेरणा मिळते. आपल्या मौल्यवान सूचना व अभिप्राय, आम्हाला ज़रूर द्या.

"कैरी भात" ही दक्षिण भारताची खासियत आहे. उन्हाळ्याच्या दिवसात कच्या कैर्या येतात. या गुणधर्माने थंड असतात. त्यामुळेच उन्हाळ्याचे दिवसात कैरीचे पन्हे, सरबत, आंबेडाळ,  कायरस असे अजून कितीतरी पदार्थ बनविले जातात.अशापैकीच हा "कैरीभात " हा करायला अतिशय सोपा आहे व  चविष्ट लागतो. कसा करायचा साहित्य व कृती-👇

साहित्य :-
* तांदुळ २ वाट्या
* कैरी मध्यम १
* चणाडाळ १ टीस्पून
* उडीद डाळ १ टीस्पून
* शेंगदाणे १ टेस्पून
* सुक्या २ लाल मिरचीचे तुकडे
* कढीपत्ता
* धना-जिरा पावडर १ टीस्पून
* गरम मसाला १ टीस्पून
* मीठ चविनूसार
* साखर चिमूटभर
* हिंग, मोहरी, हळद फोडणीसाठी
* तेल २ टेस्पून

कृती :-
प्रथम तांदुळचा मोकळा भात शिजवून घ्यावा व गार होण्यासाठी ताटात पसरून ठेवावा.

आता कैरी किसून घ्यावी. नंतर कढईत तेल गरम करून फोडणी करावी. फोडणी तडतडली की,चणाडाळ, उडीद डाळ व शेंगदाणे घालून तांबूस परतावे. परतत आले की हळद, मिरची, कढीपत्ता घालावा. बाकी मसाले, मीठ सर्व आताच घालून परतावे. शेवटी कैरीचा किस घालून मऊ होईपरेंत परतावा. गँस बंद करावा.

आता तयार मसाल्यामधे गार भात घालून व्यवस्थित एकजीव करावे. हा भात गारच खातात. त्यामुळे वाफ आणण्याची आवश्यकता नाही.

कच्या कैरीच्या चविचा थोडा आंबट,मसालेदार भात अत्यंत उत्कृष्ट लागतो. तुम्हीही करून बघा नक्की आवडेल.

आपल्या प्रतिसादाने नविन गोष्टी करण्यास प्रेरणा मिळते. आपल्या मौल्यवान सूचना व अभिप्राय, आम्हाला ज़रूर द्या.

उन्हाळा म्हटले की सहाजिकच थंडगार कांही प्यावे वाटते, परंतु बाजारी सरबते किंवा ज्यूस कृत्रिम रंग, टिकण्यासाठी प्रिझर्वेटीव वापरलेली असतात. त्यापेक्षा आपण घरीच निरनिराळ्या ताज्या फळांची सरबते, ज्यूस सहज व पट्कन बनवू शकतो. अशी घरीच बनविलेले सरबत/ज्यूस आरोग्याच्या दृष्टीनेही उत्तम. तर आज ताजा मस्त थंडगार कलिंगड -डाळींब ज्यूस बनवू साहित्य व कृती-👇

साहित्य :-
* कलिंगडाच्या साल काढून केलेल्या चौकोनी फोडी २ मोठ्या वाट्या
* डाळींबाचे दाणे २ वाट्या
* साखर १ टेस्पून (ऐच्छीक)
* सैंधव मीठ चिमूटभर

कृती :-
प्रथम कलिंगडाच्या फोडी व डाळींबाचे दाणे मिक्सरमधे हलकेच फिरवून घ्यावेत. साखर घालायची असल्यास आताच घालावी.

नंतर  गाळणीने गाळून घ्यावे. चोथ्यामधे एक ग्लास थंडगार पाणी घालून व्यवस्थित चमच्याने चोथा दाबून रस काढून घ्यावा.

आता तयार ज्यूस ग्लास मधे घालून चिमुटभर सैंधव मीठ व बर्फाचा खडा (ऐच्छीक) घालून प्यायला द्या.

टिप :-
*मिक्सरमधून फिरवताना फार वेळ फिरवू नये. हलकेच दोन -तिनदा चालू-बंद करत वाटावे. जेणेकरून बीया वाटल्या जाऊ नयेत.
* फुडप्रोसेसर ज्यूसर असेल तर त्यातच वाटावे. गाळायची गरज उरत नाही.

आपल्या प्रतिसादाने नविन गोष्टी करण्यास प्रेरणा मिळते. आपल्या मौल्यवान सूचना व अभिप्राय, आम्हाला ज़रूर द्या.

उन्हाळा म्हटले की कांही थंडगार प्यावे वाटते. तशातच मुलांना उन्हाळी सुट्टी असते. मुलांना तर सतत काही ना काही खायला व खाऊन झाले की प्यायला असे चक्र चालूच रहाते. तर बाजारी पेय विकत आणण्यापेक्षा आपण घरीच मसाला ताक, लस्सी, कोकंम सरबत, लिंबू सरबत, जलजिरा, कैरीचे पन्हे, मँगो फ्रूटी  अशी पेयं आलटून -पलटून  तयार करून फ्रिजमधे ठेवावी. घरातले स्वच्छ पाणी वापरून केलेली पेय असल्याने पोटाला बाधिक होण्याची पण भिती नसते. तर आता आंब्याचा सिझन चालू आहे, सर्वाना आवडती अशी "मँगो फ्रूटी" करूया. साहित्य व कृती-👇

साहित्य :-
* मोठा हिरवा कच्चा आंबा (कैरी)- १
* पिकलेले आंबे २
* साखर मोठी पाऊण ते एक वाटी
* पाणी साधारण ४ ग्लास

कृती :-
प्रथम कच्चा व पिकलेला दोन्ही आंबे स्वच्छ धुवून साल काढून घ्यावेत.

नंतर दोन्ही आंब्याच्या  चपट्या छोट्या फोडी करून घ्याव्यात व  कुकरच्या स्टील डब्यात घालून फोडीत पाणी न घालता शिजवून मऊ करून घ्याव्यात.

आता साखरेमधे, साखरेच्या निम्मे पाणी घालावे व गँसवर ठेवावी. सतत ढवळत रहावे. साखर विरघळून उकळू लागले की देान मिनिटानी गँस बंद करावा. साधारणपणे गुलाब जामुनच्या पाकासारखा पाक असावा.

आता शिजलेल्या आंब्याच्या फोडी व पाक दोन्हीही थंड होऊ द्यावे.

नंतर मिक्सरमधे आंब्याच्या फोडी घालून त्यावर निम्मा साखरेचा पाक घालावा व फिरवून काढावे. परत मधे  मिक्सर उघडून राहीलेला पाक न गरजेनुसार थंड पाणी घालून फिरवावे

तयार फ्रूटी गाळणीने गाळून बाटलीमधे भरून फ्रिजमधे थंड होण्यासाठी ठेवावी. लगेचच प्यायची किवा द्यायची असल्यास ग्लासमघे आईसक्यूब घालावेत .

टिप :- आवडीनुसार साखरेचे व पाण्याचे प्रमाण कमी-जास्त करावे. परंतु थोडे दाटसर व आंबटसर चविचीच "मँगो फ्रूटी " अधिक चवदार  लागते.

अत्यंत कमी साहित्यामघे व पट्कन होणारी अशी ही फ्रूटी अतिशय सुंदर चवीची लागते. तुम्हीही करून बघा, नक्की आवडेल. कशी झाली ते सांगायला विसरू नका.

आपल्या प्रतिसादाने नविन गोष्टी करण्यास प्रेरणा मिळते. आपल्या मौल्यवान सूचना व अभिप्राय, आम्हाला ज़रूर द्या.